فهرست:
- رسوب دیگ بخار چیست؟
- مشکلاتی که در نتیجه تشکیل رسوب دیگ بخار حاصل می شود
- بررسی تشکیل رسوب در انواع دیگ ها
- وجود روغن در رسوب دیگ بخار
رسوب دیگ بخار چیست؟
تشکیل رسوب دیگ بخار : بدلیل تماس مواد ناخالصی موجود در آب سخت درون دیگ بخار بر روی سطح حرارتی و داغ که در مجاورت آب قرار دارد رسوب تشکیل خواهد شد.
در اصطلاح به آب حاوی مواد معدنی که باعث تولید رسوب خواهد شد آب سخت گفته می شود. سختی آب ممکن است بصورت دائم یا موقتی باشد . در صورتی که سختی موقت باشد با حرارت دادن آن تا دمای 212 درجه فارنهایت در یک گرمکن و ته نشین شدن مواد نمکی موجود در آب سختی آن حذف می شود.
در صورتی که سختی آب دائم باشد باید با تصفیه آب توسط سختی گیر یا دیگر ابزار تصفیه آن سختی آن رفع شود.
مهم ترین ناخالصی های موجود در آب مواد معدنی کلسیم، منیزیم و سیلیس هستند.
سولفات منیزیم مهمترین ترکیب منیزم موجود در آب است. ماده سیلیس موجود در آب که ماده اصلی تشکیل دهنده شیشه است رسوبی متراکم ، خیلی سخت و عملا شیشه ای می دهد.

تشکیل رسوب دیگ بخار
مشکلاتی که در نتیجه تشکیل رسوب دیگ بخار حاصل می شود
در صورت رسوب بستن سطح حرارتی دیگ بخار برای آن دو مشکل زیر بوجود خواهد آمد:
الف – رسوبات دیواره دیگ بخار بصورت یک عایق گرما عمل می کند . هرچه وزن جرمی این رسوب بیشتر باشد درجه عایق بودن آن بالاتر است. در صورتی که ضخامت رسوب بالا باشد، در نتیجه حرارت کمتری بوسیله آب جذب خواهد شد و عملا راندمان دیگ کاهش پیدا می کند.
ب – رسوب توانایی انتقال حرارت را ندارد. به همین دلیل درجه جداره دیگ بخار که از یک طرف به وسیله رسوب عایق بندی شده اند و از طرف دیگر در معرض گازهای بسیار داغ قرار دارند خیلی سریع به حد خطرناکی بالا خواهد رفت . این درجه حرارت بالا مشکلاتی از قبیل پاره شدن لوله ها و حتی جداره دیگ ها را به دنبال خواهد داشت.
هرچه میزان تبخیر بیشتر باشد رسوبات بیشتری تشکیل خواهد شد. به همین دلیل محل هایی که دمای بالاتری دارد رسوب ضخیم تر و سنگینتری ایجاد خواهد شد.
مطلب پیشنهادی: تعویض دیگ بخار قدیمی بهتر از تعمیر آن
بررسی تشکیل رسوب در انواع دیگ ها
مشکل رسوب در دیگ بخار واترتیوب بسیار جدی تر و بغرنجتر است . بدلیل اینکه یک روکش رسوبی حتی با ضخامت 1.5 میلیمتر بر روی لوله های دیگ های بخار لوله آب که در برابر حرارت تابشی قرار دارند ممکن است منجر به نقص لوله شود.
در حالی که در دیگ بخار لوله دودی این مقدار رسوب باعث کاهش راندمان حرارتی دیگ خواهد شد ولی خطرناک نیست.
تنها در صورت بی توجهی مسئول نگه داری دیگ بخار شاهد تشکیل رسوبات سنگین و مخرب در آن هستیم بدلیل اینکه براحتی می توان از تشکیل اکثر رسوبات تنها با تصفیه آب ورودی دیگ بخار جلوگیری نمود.
با بررسی مرتب دیگ می توان در مراحل اولیه تشکیل رسوب برای رسوب زدائی اقدام کرد اما توصیه می شود در زمانی که دیگ بخار تمیز است سعی شود از تشکیل رسوب بر بدنه آن جلوگیری به عمل آید و اقدامات مناسب برای پیشگیری از تشکیل رسوب صورت پذیرد.
در صورت تشکیل رسوب عملکرد دیگ بخار دچار اختلال شده و کارکردن درست سیستم های کنترلی جلوگیری به عمل می آورد.
حتی مسیر شیرهای اطمینان ممکن است بسته شده و جلوی حرکت راحت آن را میگیرد . در اینصورت شیر اطمینان در وضعیت بسته می چسبد در صورت یکه به طور منظم شیرها آزمایش و بررسی شوند از بروز این مشکلات پیشگیری خواهد شد.
مطلب پیشنهادی: وظایف اصلی اپراتور دیگ بخار
وجود روغن در رسوب دیگ بخار
وجود روغن در دیگهای بخار ایجاد وضعیت خطرناک می نماید. روغن یک عایق حرارتی عالی است و حضور آن بر روی سطوح حرارتی که در معرض دماهای بالا هستند.
ممکن است منجر به دمای زیاد فلز شده و به دیگ صدمه وارد نماید. جمع شدن روغن در دیگ بخار معمولاً در مواردیست که از بخار خروجی موتورهای سیلندر پیستونی استفاده شود و بخار خروجی از این موتورها را پس از مایع کردن دوباره بعنوان آب مصرفی وارد سیستم آب تغذیه دیگ نمایند.
روغن ممکن است از طریق منبع آب خام وارد سیستم دیگ بخار گردد.
روغن را می توان با جوشاندن آن همراه با کربنات سدیم و سود سوزآور از سیستم آب دیگ حذف کرد.
برای این کار یک پوند از هر یک از این ترکیبات را برای هر 1000 پوند آب بکار برده و دیگ بخار را در فشار 5psl تنظیم و به عمل جوشاندن به مدت 2 تا 3 روز ادامه می دهند سپس دیگ را تخلیه و آن را با آب تازه به طور کامل شستشو داده و مجدداً سطوح داخلی را بررسی می نمایند.