دیگ‌های فولادی و دیگ‌های چدنی مقایسه و بررسی مزایا و معایب هرکدام

دیگ‌ فولادی آبگرم و دیگ‌ چدنی آبگرم دو نوع مختلف دیگ‌های آبگرم می باشند. در این پست با معرفی هر دو نوع به بررسی مزایا و معایب هرکدام از دیگ‌های فولادی و دیگ‌های چدنی پرداخته می شود.

دیگ‌ چدنی آبگرم

5 مزیت دیگ‌ چدنی آبگرم
5 ایراد دیگ‌ چدنی آبگرم

دیگ فولادی آبگرم

بخش های مختلف دیگ فولادی آبگرم
مزایای دیگ‌ فولادی آبگرم
معایب دیگ‌ فولادی آبگرم

مقایسه دیگ‌ فولادی آبگرم و دیگ‌ چدنی آبگرم

دیگ‌ چدنی آبگرم

برای تولید بدنه دیگ چدنی آبگرم چدن خاکستری به کار برده می شود. ظرفیت های مختلف دیگ‌های آبگرم چدنی معمولا به روش ریخته گری و به صورت قطعاتی (پره ای) ساخته می شود.

بر اساس ظرفیت حراراتی دیگ تعداد پره‌ها متفاوت است. شعله مشعل در فضای وسط پره ها قرار داده می شود و برای افزایش راندمان دیگ و جلوگیری از هدر رفتن انرژی حرارتی سوخت، پره ها بصورتی طراحی شده اند که گاز های حاصل از احتراق از آن ها عبور می کنند و بدین وسیله انرژی حرارتی به آب درون دیگ منتقل خواهد شد.

با توجه به ظرفیت دیگ تعدادی پره یکسان در وسط دیگ قرار دارد و یک پره عقب و یک پره جلو نیز در هر دیگ موجود است.

دیگ‌های آب گرم چدنی از نظر فشار و دمای کاری دارای محدودیت هستند. هرچند برخی سازندگان ادعا می‌کنند که دیگ‌های تولیدی آنها فشار بیشتر از 5 بار را تحمل خواهد کرد اما در حالت معمولی این نوع دیگ ها برای فشارهای پایین و حداکثر 5 بار استفاده می شوند به همین دلیل برای مصارف خانگی و صنایع کوچک کاربرد دارند.

در صورت استفاده در فشار بالاتر ممکن است در پره های آن ترک خوردگی بوجود بیاید.

دیگ آبگرم چدنی

5 مزیت دیگ‌ چدنی آبگرم

مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی
امکان افزایش ظرفیت حرارتی با افزودن پره های آن
حمل و نقل آسان به دلیل ساختار پره ای
امکان تعویض پره ها در صورت شکستگی با خرابی هر کدام
قیمت ارزان تر نسبت به دیگ فولادی

5 ایراد دیگ‌ چدنی آبگرم

در اثر وقوع مشکلاتی از قبیل ترک برداشتن جداره پره ها در اثر تنش های حرارتی، فشار بالای ورودی و همچنین رسوب بستن پره ها باعث می شود که نیاز به تعویض پره های دیگ بوجود بیاید. عمل تعویض پره ها باید توسط فرد متخصص صورت بگیرد. اگر تعویض پره ها با دقت کافی انجام نشود بعد از مدتی ممکن است مشکل آب بندی و دوده گرفتن در دیگ بوجود بیاید.
به نسبت برخی انواع دیگ‌های فولادی بازده حرارتی پایین‌تری دارد.
در صورت برخورد مستقیم شعله مقاومت بسیار پایینی داردو در صورتی که دیگ بدون آب بیشتر از 5 دقیقه روشن باشد باید کل پره تعویض شود.
بهتر است در مناطق سر استفاده نشود . بدلیل اینکه در این مناطق شوک حرارتی وجود دارد.
علیرغم هزینه حمل و نقل کمتر هزینه نصب و جمع کردن آن به نسبت دیگ‌های فولادی بیشتر است.

دیگ فولادی آبگرم

دیگ فولادی آبگرم از ورق و لوله فولادی آلیاژی آتشخوار تشکیل شده و به صورت یکپارچه در کارخانه تولید می‌شود. دیگ‌های فولادی در حالت کلی به دو دسته دیگ‌های لوله آبی (واترتیوب) و لوله آتشی (فایرتیوب) تقسیم می شوند.

نوع واترتیوب برای کاربردهایی که فشار کاری بسیار بالاست (از قبیل نیروگاه ها)کاربرد دارد و دیگ‌های فایر تیوب بیشتر در تاسیسات استفاده می شوند. با توجه به اینکه این دسته بندی در دیگ‌های بخار هم وجود دارد جهت آشنایی بیشتر با این دو نوع می توانید مقاله “اساس کار دیگ بخار چیست” را مطالعه نمایید.

بخش های مختلف دیگ‌ فولادی آبگرم

یک دیگ‌ فولادی آبگرم معمولا شامل بخش های زیر می باشد:

بدنه دیگ
لوله ها
صفحات نگهدارنده لوله ها
کوره دیگ
اتصالات لوله رفت و برگشت
اتصال لوله انبساط
شیر اطمینان و شیر تخلیه
دریچه های بازرسی
محفظه دود
درب های جلو و عقب
اتصال دودکش
عایق و روکش
شاسی

مزایای دیگ‌ فولادی آبگرم

طول عمر این دیگ‌ها بالاتر است.
راندمان و بازده حرارتی دیگ‌های فولادی سه پاس از دیگ‌ آبگرم چدنی بیشتر است.
ظرفیت آن ها تقریبا نامحدود است. (مناسب جهت پروژه های بزرگ)
قابلیت تحمل شوک های حرارتی بالا را دارند.
فشارهای خیلی بالا را می‌توانند تحمل کنند (مناسب جهت ساختمان های مرتفع)
قابلیت تطابق با هر نوع سوخت را دارند.

معایب دیگ‌ فولادی آبگرم

علیرغم همه مزایایی که دیگ فولادی آب گرم دارد این نوع دیگ بدلیل نوع ساختمان و جنس بدنه دارای معایب زیر می‌باشد.

از دیگ‌ چدنی آبگرم گران تر هستند.
بدلیل ساخت یکپارچه و در محل کارخانه حمل و نقل آنها به نسبت دیگ‌های چدنی مشکل است
در صورت مواجه با مشکل و خرابی هر بخش هزینه تعمیر بالایی دارد.
امکان تغییر ظرفیت دیگ بعد از ساخت وجود ندارد.

مقایسه دیگ‌ فولادی آبگرم و دیگ‌ چدنی آبگرم

اکثر مدل‌های دیگ‌های فولادی راندمان حرارتی بالاتری از دیگ‌های چدنی دارند. مخصوصا مدل‌های سوپر سه پاس راندمان حرارتی بسیار بالایی دارد.

دیگ‌های فولادی به نسبت های دیگ‌های چدنی طول عمر بسیار بالاتری دارند

دیگ‌ فولادی آبگرم را می توان برای هر نوع پروژه ای بکار برد اما دیگ‌های چدنی مناسب پروژه های کوچک هستند و اگر طول پره ها از حد مشخصی بیشتر شود مشعل توان گرم کردن آب موجود در پره‌های انتهایی دیگ‌های چدنی را ندارد.
دیگ‌های فولادی توانایی کار در فشار بالا را دارند اما دیگ‌های چدنی معمولا تحمل فشارهای بالا را ندارند.
دیگ‌های چدنی میزان رسوب گیری بالاتری دارند به همین دلیل بعد از مدتی راندمان دیگ به نسبت حالت
میزان رسوب‌گیری دیگ‌های چدنی به دلیل پیچ و خم های عبور آب به مراتب بیشتر از دیگ‌های فولادی بوده و در نتیجه راندمان آن نسبت به حالت اولیه سریع‌تر کاهش یافته و میزان شکنندگی آن افزایش پیدا می‌کند.

منبع:
۱- کتاب مرجع کاربردی بویلرهای آب گرم و بخار صنعتی